Praca z uzależnieniami
Uzależnienie jest chorobą, którą diagnozujemy na podstawie zespołu konkretnych objawów określonych w klasyfikacji ICD-10, wobec której istnieją procedury medyczne oraz terapeutyczne mające faktyczne mierzalne wyniki skuteczności, więc przede wszystkim, jest chorobą potencjalnie prowadzącą do śmierci, ale uleczalną.
Uzależnienie to choroba bio – psycho – społeczna, w której wyniku negatywne zmiany następują w sferze somatycznej, psychologicznej i społecznej. Jednym słowem uzależnienie może dotknąć każdego, a jego skutki odbijają się na całokształcie funkcjonowania chorego oraz jego otoczenia.
Proces uzależnienia jest wielowątkowy i należy go rozumieć w aspekcie wspomnianych czynników biologicznych, psychologicznych i środowiskowych (Robson, 1997)
Psychologiczne mechanizmy uzależnienia nakładają się na deficyty w funkcjonowaniu osoby i zawłaszczają wszystkie sfery życia i funkcjonowania.
- Jerzy Pilch, Upadek człowieka pod Dworcem Centralnym
Uzależnienie to potencjalnie śmiertelna, postępująca choroba, która niesie za sobą konsekwencje wpływające na chorego i całe jego otoczenie, dotknięte najczęściej problemem współuzależnienia, które w wielu przypadkach rozwija się w postaci zaburzeń adaptacyjnych, lękowych, stanów depresyjnych czy posttraumatycznych, etc.
Podstawowym celem leczenia jest przywrócenie choremu zdolności funkcjonowania w sposób konstruktywny, stabilny i adekwatny, głównie poprzez pracę nad korektą przekonań, emocji, postawy i zachowania wobec zażywania substancji, realizowaną metodą terapii poznawczo-behawioralnej oraz wsparcie zasobów pacjenta w dialogu motywującym. Podobnie w działaniach profilaktycznych – poprzez propagowanie pozytywnych wzorców i wspieranie konstruktywnych mechanizmów radzenia sobie ze stresem oraz samo nagradzania, możemy w znaczący sposób zmniejszyć ryzyko wystąpienia szkodliwego zażywania czy w efekcie rozwoju uzależnienia.
Objawy zespołu uzależnienia
Objawami uzależnienia pozwalającymi wg ICD-10 na stwierdzenie choroby zespołu uzależnienia są występujące łącznie przez pewien okres czasu w ciągu ostatniego roku minimum trzy z poniższych:
- silne pragnienie lub poczucie przymusu zażywania substancji
- trudności w kontrolowaniu zachowania związanego z zażywaniem substancji w zakresie rozpoczęcia, zakończenia i poziomu zażywania
- fizjologiczne objawy stanu odstawienia, występujące, gdy zażywanie substancji zostało przerwane lub zmniejszone, przejawiające się specyficznym dla danej substancji zespołem abstynencyjnym, lub zażywanie tej samej lub podobnej substancji w celu złagodzenia, lub uniknięcia objawów abstynencyjnych
- stwierdzenie zmiany tolerancji (potrzeba zażywania zwiększonej dawki substancji w celu uzyskania efektów osiąganych przy mniejszych dawkach)
- postępujące zaniedbywanie alternatywnych przyjemności i zainteresowań z powodu zażywania danej substancji, zwiększenie ilości czasu koniecznego do zdobycia lub zażywania substancji albo na usuwanie skutków jego działania
- zażywanie mimo wyraźnych dowodów szkodliwych następstw, takich jak uszkodzenia wątroby powodowane nadmiernym piciem, stany depresyjne występujące po okresach intensywnego używania substancji psychoaktywnych, uszkodzenia funkcjonowania poznawczego związane z substancjami [w tych przypadkach potrzebne jest rozpoznanie czy zażywający był lub mógłby być świadomy natury i zakresu tych szkód]
Występowanie przynajmniej jednego z powyższych objawów jest wystarczającym wskazaniem, aby wprowadzić element uważności, obserwacji i samokontroli oraz sięgnąć po pomoc z obszaru profilaktyki uzależnień.
Szczegóły
Czas trwania:
Interwencyjna – do kilku sesji
Krótkoterminowa – do 6-mcy
Średnioterminowa – 6-mcy do roku
Długoterminowa – do kilku lat
Częstotliwość:
1 raz w tygodniu
w przypadku sesji interwencyjnych – wg wskazania
Długość sesji:
50 min – 80 min